Bertien Minco

‘One of us’ is ook onder ons. Een documentaire, een boek en een gesprek...

https://www.netflix.com/nl/title/80118101 Op een herfstachtige sjabbat-middag kijken we samen, Dina-Perla en ik, naar de Netflix documentaire One of us over drie jonge mensen, die hun weg zoeken uit de zeer religieuze Chassidische gemeenschap in New York, waar ze in opgroeiden. Dina-Perla is een jonge, Joodse vrouw die ik via facebook heb leren kennen. Ze is slim, elegant en ze is dapper. Een onverschrokken durfal als je het mij vraagt. We kijken samen naar de documentaire om daarna door te praten over haar eerste boek. De film One of us volgt de jongens Luzer en Ari en de jonge moeder van zeven kinderen Ettie. Luzer woont in een camper op een parkeerterrein in Los Angeles en probeert een bestaan als acteur op te bouwen. De tiener Ari worstelt met de gevolgen van seksueel misbruik. We volgen de moeder Ettie die er alles aan doet om de voogdij over haar kinderen te behouden, nadat ze uit een huwelijk vol mishandeling is weggevlucht. We zijn er getuige van hoe groot de macht van de religieuze gemeenschap is. De heren kennen de wet, inclusief alle mazen en hebben voldoende financiën beschikbaar om dure advocaten op de zaak te zetten. Ettie moet haar kinderen vertellen dat ze terug moeten naar hun vader. We zien hoe ze haar kinderen eens per twee weken even mag knuffelen en ik huil dikke tranen als ik de oudste dochter zie, die haar moeder zo mist en omdat ik besef welke toekomst haar te wachten staat. ‘Dat stond mij ook te wachten.’ Dina-Perla huilt niet. Ze groeide op in evenzeer religieuze als disfunctionele Amsterdamse familie. Haar moeder is gehandicapt, ze is polio-patiënte en heeft last van psychiatrische problemen. Ze heeft twee oudere halfbroers, die niet bij hun moeder wonen maar zo nu en dan langskomen. ‘Het waren voornamelijk mijn moeder en ik in een geïsoleerde wereld. Mijn moeder had op een gegeven moment het idee opgevat dat mijn vader ons bespioneerde, dus had ze voor alle ramen op maat gemaakte zware, grijze luxaflex laten maken. Onze ramen zaten altijd dicht.’ Haar moeder deed alles samen met haar dochter. ‘Ik ondersteunde haar letterlijk, als een soort levende rollator. Ik was letterlijk twee jaar oud, toen ik boodschappen tassen vol over de Wouwermanstraat naar huis sleepte. Soms werd ik even geholpen door iemand, maar ik mocht van mijn moeder niet met anderen praten. Later keken mensen van mij weg. Ze moeten mijn geschreeuw gehoord hebben, in de hele straat, maar niemand deed echt iets. Ik werd mishandeld.’ Ik hap naar adem… Haar verhaal lijkt zo op dat van de mensen uit de documentaire. ‘Je bent er stil van’, lacht Dina-Perla. Het wonderlijke is, dat ze het vertelt alsof het niet over haarzelf gaat. Ze beschrijft het zelf als een vorm van dissociatie, die tegelijkertijd ook haar redding is geweest. Doordat ze in staat was om vanaf dat ze heel erg klein was, met een soort helicopterview haar eigen leven te beschouwen, is het haar gelukt om zichzelf bij haar nekvel te pakken en uit het moeras omhoog te trekken. Ze ging naar school en later studeren. Ze trouwde met Max en heeft een goed en waardevol leven. Onlangs heeft ze heeft zich teruggetrokken en heeft haar hele jeugd herbeleefd om in staat te zijn, het allemaal op te schrijven. Ze beschrijft het in haar eerste boek Exodus uit de vuurtoren. Het gaat onder andere over de gesloten Chassidische Joodse gemeenschap in Amsterdam en de orthodoxe basisschool het Cheider die ze bezocht. ‘Alles...